Skorogoszcz (niem. schurgast) to dawne miasteczko (prawa miejskie otrzymało ok.1271 r.) na pograniczu historycznego Górnego i Dolnego Śląska. Miejscowość położona jest po obu stronach Nysy Kłodzkiej, przez którą przechodzi stary trakt handlowy z Wrocławia do Krakowa. To właśnie tej lokalizacji Skorogoszcz zawdzięcza swój rozwój. Najstarsza udokumentowana wzmianka o Skorogoszczy /Scorogostov Most/ pochodzi z dokumentu biskupa wrocławskiego Wawrzyńca 1223 r., z racji funkcjonowania tu min. mostu na rzece, nadaje się dziesięcinę z okolicznych miejscowości. Już wówczas znajdował się tu kościół parafialny, szpital i most na Nysie Kłodzkiej. Pod koniec XVI wieku urodził się tu wybitny franciszkanin orientalista o. Dominik ze Skorogoszczy (żył w latach 1588-1670). W poł. XVIII przystąpiono do budowy twierdzy pruskiej, a w 1/45 r. ostatecznie zrezygnowano z planów budowy fortyfikacyjnych w okolicy Skorogoszczy. W 1835 r. miasteczko niemal. doszczętnie spłonęło. Pożar pochłonął nie tylko budynki mieszkalne i gospodarcze ale również katolicką świątynię. W 1843 r., w związku z planowaną budową linii kolejowej przez Skorogoszcz, miejscowość utraciła ogromną szansę rozwoju gospodarczego, przegrywając z konkurującym Lewinem Brzeskim. Niestety pozostało na uboczu, jako lokalny ośrodek rolniczego zaplecza i rzemiosła.

Na przestrzeni wieków miasteczko nie zwiększało liczby mieszkańców, niewiele ponad 1100 osób. W okresie międzywojennym działalność prowadziło tu wielu przedsiębiorców, czynnych było 6 sklepów z art. kolonialnymi i spożywczymi, 3 sklepy mięsne, 3 piekarnie, 3 składy tekstylne, 2 futrzarskie i kapelusznicze, 2 siodlarskie, 1 skórzany, 1 elektryczny. Funkcjonował także skład z opałem, rozlewnia piwa, warsztat fryzjerski, zegarmistrzowski, krawiecki oraz dwie stolarnie.

W miasteczku prosperowały też trzy hotele: „Goldenes Lamm” („Złote Jagnię”), „Goldenes Kreuz” („Złoty Krzyż”) i „Drei Krone” („Trzy Korony”) oraz cztery gospody. W dobrach szlacheckich hrabiego Kerssenbrocka pracowała jedna gorzelnia i nowoczesna płatkarnia oraz tartak. Fabryka Reimanna produkowała maszyny rolnicze. Mleczarnia przyjmowała i przetwarzała mleko od rolników z okolicznych wsi. Siostry Elżbietanki zajmowały się opieką i zdrowiem parafian w ich domach i szpitalu maltańskim (obecnie budynek przedszkolny) oraz prowadziły miejscowe przedszkole dla /2 dzieci. Miasteczko było zróżnicowane wyznaniowo. W połowie stanowili je katolicy i ewangelicy, z bardzo małym odsetkiem przedstawicieli ludności żydowskiej. Znajdowały siętu dwa kościoły: ewangelicki ikatolicki. Były tu również dwie szkoły wyznaniowe. Ostatnim pastorem skorogoskiej parafii ewangelickiej był ks. Johannes Petram, a proboszcz katolickiej parafii, ks. Georg Greiner, został tu zamordowany w lutym 1945 r.

W styczniu 1945 r. większa część mieszkańców opuściła miejscowość przed nadciągającym frontem radzieckim. Prawie dwutygodniowe walki wokół Skorogoszczy znacznie wyniszczyły to miasteczko. Po przejęciu władzy przez administrację polską, ze względu na poniesione straty oraz powolną degradację zabudowy, Skorogoszcz (wówczas Szurgoszcz) utraciła prawa miejskie i stała się siedzibą gminy zbiorowej.

W 1975 r. zlikwidowano Gminę Skorogoszcz, a większość jej wsi włączono do Gminy Lewin Brzeski w woj. opolskim. Dzisiejsza Skorogoszcz, współrzędne geograficzne: 50’45’N; 17742:E, liczy 1134 mieszkańców. Miejscowość położona jest przy Drodze Krajowej nr 94, pomiędzy Opolem i Wrocławiem. W zachodniej części zachował się tu dawny Rynek, obecnie Plac Wolności, przy którym stoją nieliczne kamieniczki klasycystyczne. Dominantę miejscowości stanowi kościół parafialny p.w. św. Jakuba Ap., wybudowany w stylistyce neoromańskiej z 1852 r. Po północnej stronie miejscowości usytuowany jest cmentarz parafialny, na którym znajdują się pomniki nagrobne dawnych i obecnych mieszkańców parafii Skorogoszcz, w tym XIX w. nekropolia skorogoskiego rodu hrabiowskiego. Natomiast na osiedlu Kolonia zachował się mały, zapomniany nieco cmentarz żydowski. Na położonym za rzeką Nysą Kłodzką półwyspie, rozlokowała się stajnia koni sportowych, gdzie łąki otoczone wodą tworzą idealne miejsce do hodowli konii agroturystyki.

W południowej części wsi umiejscowiony jest zespół parkowo-pałacowy z dawnym majątkiem i folwarczną wieżą ciśnień-lzbą Muzealną, dokumentującą dzieje wsi, która była miastem. W okresie powojennym wyremontowano i wybudowano tu wiele domów jedno i wielorodzinnych. W 2003 r. oddanie do użytku nowoczesną salę gimnastyczną z zapleczem dydaktyczno – administracyjnym. W 2005 r. wzniesiono nowy most na Nysie Kłodzkiej. W 2018 r. w dawnych budynkach hrabiowskiej powozowni i stajni urządzono sale lekcyjne szkoły podstawowej. W 2022 r. w starej szkole urządzono dom kultury i przeprowadzono rewitalizację skorogoskiego parku.

Pytając współczesnych mieszkańców naszych miasteczek czy wsi trudno uzyskać informacje dotyczące byłych ich mieszkańców. Najczęściej pada odpowiedź-żyli tu jacyś Niemcy, Ślązacy… Większości mieszkańców temat ten nie interesuje.

Chciałbym jednak zwrócić uwagę na jedną zapomnianą biografię. Nam współczesnym może w ogóle nieznaną. Otóż 11XII 1891 roku urodził się w małym prowincjonalnym miasteczku – Skorogoszcz, niem. Schurgast Wilhelm Kahlert, późniejszy utalentowany artysta-modelarz z tułowickiej fabryki porcelany. 

Małe środowiska lokalne, takie jak Skorogoszcz, wydają czasami ze swego grona ludzi wybitnych, przynoszących im sławę Dzieje Śląska mówią o wielu takich postaciach Jedną z nich, znaną w literaturze światowej jest ojciec Dominik – Ślązak ze Skorogoszczy – wybitny franciszkanin arabista, urodzony w 1588 r.

Tekst

Tekst

Tekst